Next: GÖGN OG ÚRVINNSLA
Up: AÐFERÐIR
Previous: AÐFERÐIR
Dæmi
Í nýrri og endurbættri útgáfu hugbúnaðarins gera forritin
sjálfvirkt upp á milli aukaflata (e. auxiliary plane)
og brotflata brotlausna hvers
skjálfta, eftir því hver fellur best að sprungustefnunni sem upptakadreifing
skjálftaþyrpingar ákvarðar. Til að sýna þetta nánar var valin skjálftahrina
undir Ölkelduhálsi frá 8. maí 1998 og safnað úr henni öllum skjálftum
stærri en -2.0, sem voru innan svæðisins 64.055N til 64.070N
og -21.23A til -21.16A; alls 81 skjálfta. Eftir upptakagreiningu
voru brotlausnir endurreiknaðar fyrir nýju
staðsetningarnar og hugbúnaðurinn látinn kanna sjálfvirkt hvaða
skjálftaþyrpingar
gætu skilgreint sprungufleti. Þeir 54 skjálftar sem það gerðu eru
sýndir á mynd 1.
Figure:
Innbyrðis staðsetningar skjálfta undir Ölkelduhálsi 8. maí
1998. Hver skjálfti er sýndur með hringlaga fleti, sem hefur
strik, halla og hreyfingarstefnu í samræmi við það plan brotlausnar sem valið
er. Þykkari rönd hringsins snýr að áhorfandanum og hreyfistefnan
er merkt með striki á hringinn. Stærð hringjanna sýnir
stærð brotflatar hvers skjálfta. Vinstri hluti myndarinnar sýnir staðsetningu í
láréttum fleti, norður er upp og austur til hægri.
Plönin þrjú sem upptökin skilgreina eru númeruð á myndinni. Hægri
hlutinn sýnir lóðrétt snið þvert á strikstefnuna, þannig að horft
er eftir brotflötunum í stefnu N15A. Lóðrétti ásinn sýnir dýpi í km,
sami kvarði er á lárétta ásnum. Plönin þrjú eru einnig merkt inn á hægri
hluta myndarinnar.
[bb=119 54 496 731,angle=-90,width=]/heim/sr/project/hengill/gmt/grafics.04.01.ps |
Brotlausnarplönin sem falla best að sprungustefnum eru teiknuð
sem hringlaga fletir með þykkari röndina nær áhorfandanum. Stærð
flatanna sýnir stærð brotflata skjálftanna.
Hnikstefnan í þeim er mörkuð með striki í hringina sem sýnir í hvaða átt sá
helmingur sem nær auganu er hreyfðist. Á vinstri hluta
myndarinnar er horft niður á yfirborð jarðar
og greinilega má sjá að brotlausnir falla vel að þeim þrem sprunguflötum
sem skjálftaþyrpingarnar ákvarða. Þeir hafa strik N9-15A
og raða sér á A-V línu með u.þ.b. 200 m millibili. Hægri hluti myndarinnar
er þversnið í gegnum jörðina, nánast hornrétt á strikstefnu
brotflatanna, þannig að horft er eftir sprunguflötunum endilöngum í stefnu
N15A. Þar sést enn betur samræmi brotlausna og sprunguflatanna
þriggja sem hallar milli 80
og 88
til austurs.
Miðgildi minnstu frávik brotlausna frá
sprungustefnum er innan við 4
og hreyfingin í flestum skjálftunum
er sambland af hægri handar sniðgengi og siggengi. Samanlagt skilgreina
skjálftarnir sprungufleti með u.þ.b. 300 m lárétta lengd, þó hver og einn
skjálfti hreyfi aðeins hluta sprungunnar. Dýpi sprungnanna er mismunandi,
3.5 km til 4.5 km, og er sú í miðið dýpst.
Óvissa í algildu staðsetningunum er 100-300 m, en óvissa í innbyrðis
staðsetningum oftast 2-15 m. Meðalfjarlægð skjálftanna frá besta plani
sem skjálftadreifingin skorðar er
4-14 m eða svipuð óvissunni í innbyrðis staðsetningunum.
Á mynd 2 sést að fyrir 15 skjálfta hefur A-V brotflöturinn
verið valinn sem líklegri nálgun á sprungustefnu og þegar horft er
eftir stefnu N101A (mynd 2) sést á þversniði að nokkrir
skjálftanna gætu
Figure:
Sama og mynd 1,
nema hvað á hægri hluta myndarinnar er nú horft í stefnu N101A, eða þvert á plönin þrjú sem merkt eru á myndinni. Hugsanlega
má sjá vísbendingar um A-V sprungustefnur, en þó ekki afgerandi.
[angle=-90.0,width=,bb=119 54 496 731]/heim/sr/project/hengill/gmt/grafics.03.01.ps |
skilgreint tvö u.þ.b. 66
hallandi plön. Þetta eru hins vegar
of fáir skjálftar til að ákvarða sprunguflöt, einkum með tilliti til
þess að upptökin falla nánast ofan í upptök á einhverjum af sprunguflötunum
þremur, einkum fleti 2.
Jafnframt samsvara aukafletir
brotlausnanna á N15A sprungunum þremur nokkurn veginn
þessum stefnum, þ.e. N279A með halla 56
til norðurs.
Skjálftarnir 15 gætu því eins hafa orðið á norðlægu sprungunum eða
sprungum samsíða þeim.
Þessi dæmi sýna að forritið getur fundið sprungur með því að
bera saman skjálftadreifingu og brotlausnir, en skjálftadreifingin
getur þó verið þannig að ekki sé óyggjandi hægt að greina á milli
misgengis- og aukaflata brotlausnanna. Þetta á einkum við
þegar fáir skjálftar skilgreina sprungu.
Með markvissri stýringu úrvinnslunnar á afmörkuð svæði
yfir löng tímabil ætti þó að vera unnt að skera úr um
tilvist óljósra brotalína.
Next: GÖGN OG ÚRVINNSLA
Up: AÐFERÐIR
Previous: AÐFERÐIR
Sigurdur Th. Rognvaldsson
1999-03-30