next up previous contents
Next: MAT Á NÆMNI KERFISINS Up: STÖÐVASAGA OG TÆKNILEGIR ÞÆTTIR Previous: Úrvinnsla á útstöðvunum

Úrvinnsla í miðstöð

Á Veðurstofunni er fasaskeytunum safnað saman, raðað í tímaröð og leitað að tímabilum sem innihalda fasa sem stafað gætu frá sama atburðinum. Þegar þrír eða fleiri slíkir fasar finnast er reynt að staðsetja upptök skjálfta sem þeim hefur valdið og bæta við fleiri fösum sem átt gætu við atburðinn. Þannig fæst nokkurs konar ,,skjálftalisti``, þ.e. listi yfir staðsetta atburði sem hugsanlega eru jarðskjálftar. Listinn inniheldur að sjálfsögðu fjölmarga falska skjálfta og því er hverjum atburði gefin einkunn eða gæðastuðull, sem metur líkurnar á því hvort um raunverulegan jarðskjálfta sé að ræða. Einkunnin hækkar eftir því sem fleiri fasar eru notaðir við staðsetninguna, ef bæði P og S fasar sjást á einhverjum stöðvum og ef ,,tegund`` fasa (P eða S) er ákvörðuð af miklu öryggi. Ef tímaleifar eru háar eða atburðurinn sést ekki á stöðvum sem ,,ættu`` að greina hann lækkar einkunnin (Reynir Böðvarsson o.fl. 1996).

Ef gæði atburðar fara yfir fyrirfram skilgreind mörk er hann talinn raunverulegur jarðskjálfti og beiðni send til útstöðva um að senda bylgjugögn fyrir skjálftann til miðstöðvar. Sótt eru bylgjugögn frá öllum stöðvum sem greindu atburðinn, auk annarra stöðva sem eru svo nærri áætluðum upptökum skjálftans að gögn þaðan geti nýst við úrvinnsluna. Yfirleitt eru sóttar
15-40 s frá hverri stöð og fer lengd tímaraðarinnar eftir fjarlægð stöðvar frá upptökum skjálftans. Jarðskjálftafræðingar á Veðurstofunni yfirfara síðan þessi gögn, lagfæra tímaaflestra ef þurfa þykir og bæta við aflestrum ef hægt er. Þá eru staðsetningar reiknaðar að nýju, brotlausn skjálftans fundin og stærð hans. Með brotlausn er átt við ákvörðun á legu og stærð brotflatar sem hreyfing verður á í jarðskjálfta, færslu, stefnu færslu og fleira. Auk fyrstu hreyfistefnu P bylgna gefa sveifluvíddir P og S bylgna upplýsingar um brotahreyfinguna í skjálftaupptökunum og eru þær notaðar til að skorða brotlausnirnar frekar (Slunga 1981, Sigurður Th. Rögnvaldsson og Slunga 1993). Til að fá sæmilega brotlausn þarf skjálftinn að mælast á 4-5 stöðvum, en það er þó mikið háð því hver afstaða mæla er til skjálfta. Brotlausnin gefur einnig vissar upplýsingar um það spennusvið sem veldur skjálftanum.


next up previous contents
Next: MAT Á NÆMNI KERFISINS Up: STÖÐVASAGA OG TÆKNILEGIR ÞÆTTIR Previous: Úrvinnsla á útstöðvunum
Sigurður Th. Rögnvaldsson
1/30/1998